Celuloza je vrlo koristan biološki materijal koji se koristi za proizvodnju raznih proizvoda, papira, maramica, kartona, ljepenke, vate i celuloznih vlakana za tekstilnu industriju. Od celuloze se mogu proizvoditi i njezini derivati u proizvodnji lakova, eksploziva, ljepila, filmova, celuloida, sintetske vate i tkanine i dr.
U gotovo čistom stanju možemo ju naći u pamuku(98%), dok je drveću ima 40-50%, a u slami oko 30%. Molekule celuloze građene su od povezanih molekula glukoze, a obradom kiselinama celuloza se razgrađuje. Mnoge životinje probavljaju celulozu s pomoću enzima koje proizvode crijevna flore i raznih praživotinja. Preživači i konji mogu probaviti 30 do 75% celuloze.
Celuloza se proizvodi izolacijom iz crnogoričnoga i bjelogoričnoga drva, te drugih vlaknastih sirovina kao što su pamuk, lan, konoplja, juta, slama i sličnih biljaka.
Industrijska proizvodnja se vrši kuhanjem sitno nasjeckanog drva bez kore u kiselini ili lužini uz povišeni tlak i temperaturu. U proizvodnji najviše se koristi sulfatni postupak i sulfitni postupak. Celuloza se daljnjom preradom uz pomoć octene kiseline može prerađivati u acetcelulozu koja se upotrebljavaju za proizvodnju plastike i umjetnih vlakana (acetatne svile).
Proizvodnja celuloze je moguća i uz pomoć amonijaka. Amonijaka ima prirodno u stajskom gnojivu i zbog toga je stajsko gnojivo jedna od sirovina za proizvodnju celuloze u pojedinim dijelovima svijeta. Balega od slonova je gotovo čista celuloza koja se ispiranjem i sušenjem može pretvoriti u papir. Slično se može raditi i od balege svih preživača. Stajsko gnojivo se može koristiti i kao sirovina za različite tehnološke procese, kao što su proizvodnja bioplina, ili za proizvodnju peleta u hladnijim regijama gdje se kao nusproizvod dobija i toplina, a u toplijom krajevima stajsko gnojivo se češće koristi kao hrana za gliste.
Iako u svijetu raste potrošnja papira i kartona za ambalažu, ti se proizvodi rijetko proizvode od stajskog gnojiva, prije svega zbog velike potrošnje vode potrebne za ispiranje stajskog gnojiva o amonijaka, humusa, pektina i ostalih tvari. Zbog toga se u proizvodnji papira sve više se koristi slama i kukuruzovina.
Kod proizvodnje papira od stajskog gnojiva moguće je smanjiti utrošak vode i tako povećati ekonomičnost. Postupak se temelji na protustruji kretanja gnojiva i vode. Vrlo jeftina betonska posuda u kojoj se stajsko gnojivo kreće u jednom smjeru, a voda u drugom prikazana na animaciji omogućuje jeftino odvajanje celuloze od ostataka koji se mogu koristiti kao tekuća gnojnica pogodna za gnojenje polja utiskivanjem u zemlju.
Ulaganjem u postrojenja za proizvodnju celuloze od stajskog gnojiva znatno bi se povećali prihodi seoskih domaćinstava, kao dodatni prihodi, čime bi se povećao standard života na selu i mogućnost opstanka ruralnih krajeva.
Oznake
Izdvojeni tekstovi